İNGİLİZ’İN PARASI DA ÇANAKKALE'Yİ GEÇEMEDİ

Ünlü nümismat Mehmet S. Tezçakın’ın koleksiyonundaki en değerli parçalar arasında İngilizler’in Çanakkale Boğazı’nın serin sularına gömülen işgal paraları da bulunuyor.

Mehmet Tezçakın: ”İngilizler, zaferden o kadar eminlerdi ki Osmanlı topraklarında kullanılacak işgal paralarını bile bastırmışlardı”

“Gelibolu’daki hezimetin ardından İngilizlerin bastırdıkları paralar, Çanakkale Boğazı’nın serin sularına gömüldü.”

Türkiye’nin en değerli para koleksiyonuna sahip ünlü nümismat Mehmet S. Tezçakın’ın koleksiyonundaki parçalardan bazılarını, İngilizler’in Çanakkale Boğazı’nın serin sularına gömülen işgal paraları oluşturuyor.

Sultanahmet Köftecisi’nin 3. nesil patronu da olan Mehmet S. Tezçakın’ın verdiği bilgiye göre, Çanakkale Savaşı'nın zaferle sonuçlanacağından emin olan İngilizler, Osmanlı topraklarında kullanılmak üzere özel paralar bastırdı.

İngiliz Hazine Dairesi’nce Osmanlıca kullanılarak hazırlanan bu paralarla subay ve askerlerin maaşları ödenecekti. Askerler, başta İstanbul olmak üzere işgal edilecek Osmanlı topraklarında günlük alışverişlerinde de bu paraları kullanacaktı.

İngilizler’in tedavüle sokarak askerlere dağıttıkları bu paraların önemli bir kısmı, batan gemilerle birlikte Çanakkale Boğazı’nın serin sularına gömülürken, kalan kısmı da askerlerden toplandı.

Mehmet S. Tezçakın, Mayıs-Haziran 2015 tarihlerinde tedavülde kalan banknotlarla ilgili şu bilgileri verdi: “İşgalde kullanılmak üzere sürsajlanan (Bir sayının, kelimenin yerine geçmek için üzerine başka bir sayı veya kelime basma işi) bu paralar aslında İngiliz Hazinesi tarafından 1914 yılında karşılığı altın olarak ödenmek üzere çıkartılmış 1 poundluk ve 10 şilinlik hazine bonolarıydı. 1 poundluk kupürün üzerinde Osmanlıca harflerle yüz yirmi gümüş kuruş, 10 şilinlik kupürün üzerinde ise altmış gümüş kuruş sürsajı yer alıyor.

Yakın tarihimiz ve savaş tarihi açısından da birer belge niteliği taşıyan bu banknotlar, koleksiyonlarda nadir bulunan parçalardır. Bu kadar büyük çaplı bir harekatın ağır yenilgi ve hüsranla sonuçlanması İngilizleri derinden etkilemiştir. İngilizler, Çanakkale Savaşı’nı hatırlatan bu banknotları kısa sürede tedavülden kaldırdıkları gibi imha ettiler. Bu paralarla ilgili resmi kayıtlar da yok denecek kadar azdır. Bu yüzden dünyadaki tüm koleksiyoncular için özel bir önemi bulunur.”

-Sultanahmet’teki dükkanında sergi açacak

Ünlü nümismat Mehmet S. Tezçakın, yakın zamanda Sultanahmet Köftecisi’nin merkez dükkanında para sergisi açacağını, bu sergide İngilizler’in işgal paralarının yanı sıra, Türk finans tarihinin en ilginç hikayelerini barındıran banknotların da yer alacağını bildirdi.

-Tezçakın Koleksiyonu

Tezçakın’ın 30 yılı aşkın çabası sonucu bir araya getirdiği koleksiyonda bir çoğu ünik, paha biçilmez parçalar bulunuyor. En değerli parça ise 1840 yılında tedavüle sunulan Osmanlı’nın ilk kâğıt parası olan el yazması kaime. Padişah Abdülmecid’in boynundaki mühür kullanılarak hazırlanan ve çok kısa süre tedavülde kalan kaimelerin ilk örneğini 47 yıl önce ABD’li araştırmacı Kenneth McKenzie ortaya çıkardı. Tezçakın Koleksiyonu’nda, McKenzei’nin ölümünden sonra İngiltere’deki müzayede şirketi Spink’te satışa sunulan bu el yazması kaime de bulunuyor.

Koleksiyonda ayrıca 1870 yılına ait Osmanlı’nın ilk sahte kâğıt parası, dört ayrı dilin (Osmanlıca, Fransızca, Rumca, Ermenice) birlikte kullanıldığı dünya tarihindeki tek para, merkezi yönetimden para temin edemeyen Kafkas yerel yönetimlerin üzerine mühür basıp Osmanlı parasına dönüştürdükleri yabancı paralar da yer alıyor.

Aliağa / ALİAĞA / Yeni Vizyon Gazetesi / İzmir